Tarihsel bir gerçektir ışığın doğudan yükselişi; medeniyetlerin doğuda yeşerişi… Son hoşluk, moda ve mutfak trendleri doğudan gelip, üzerine de sinema ve dizileriyle hem savlı hem de koşar adım bizi şok ederken, bu sürat ve muvaffakiyet nereden geliyor? diye bakıp kalıyorsunuz. Artık şaşırmıyorum; zira Hallyuwood” (kavram Kore dalgası manasına gelen Hallyu manasına geliyor) pandemiyi ve krizleri birer birer fırsata çevirip dijital dünyada ışık süratiyle yoluna devam ediyor.
Güney Kore, Asya kıtasının 1997 yılında yaşadığı ekonomik krizini, kendi kültürel eserlerinin bir ihracat çıktısı haline getirilmesiyle aşma yoluna girerken, ülke iktisadına de bir müddet sonra bu alan üzerinden katkı sunmaya başladı. Bugün bu başarıyı devlet olarak sahiplenen G. Kore, artık sinemasına önemli yatırım yapıyor. Güney Kore’nin üç büyük sinema zinciri CJ-CGV, Lotte Cultureworks ve J Contentree’nin 2020’deki yani pandemideki toplam kaybı 877 milyon dolar olarak belirlenmişti. Üzerinden geçen 2 yılda ziyanı kapatıp dijital alanda atak yapan G. Kore, tekrar kâra geçti. Asya yükselişini anlatırken yalnızca Güney Kore’ ye yaslanıp, bunun üzerinden örnek vermek gerçek değil. Japon sinemasının da gözle görülür yeni dalga direktörleri, Oscar alan sinemaları, dünya çapında müelliflerini artık daha fazla konuşuyoruz; fakat Japonya’nın neredeyse en az II. Dünya Savaşının bitiminden bu yana sanayi devi olması, dünyanın en güçlü 8 iktisadından birine sahip olması hasebiyle yalnızca vakit zaman yaptığı ataklara çok şaşırmıyoruz. ”Arakçılar” sinemasıyla ” Avrupa sinemasına işte bu türlü nanik yaparız” edasıyla Altın Palmiyeyi kapan Japon direktör Hirokazu Kore-eda, Bir Güney Kore imali olan ”Bebek Servisi” ile yeniden 12’den vurmayı başardı. 2020 yılında yeniden G. Kore üretimi olan Parazit sinemasının 4 kolda Oscar ve Altın Palmiyeyi kapması ve son olarak bu yılın en âlâ yabancı sinema Oscar’ını Japonya çıkışlı ”Drive My Car”ın almasından sonra gözler tekrar Asya’ya çevrildi.
Bu şekil ve ödüllü sinemalarda çokça görmeye alıştığımız Güney Koreli aktör Song Kang ho’nun büyük oyunculuğu ile sinemaya katkısını göz arkası etmemek gerek; hem ”Parazit” hem de ”Bebek Servisi” sinemasında büyük bir yükün altına giren başarılı aktörü, birinci kere 2017 üretimi ” Taxi Driver” sinemasında seyretmiştim. 1980 yılında Seul’ deki 12 Eylül gibisi ”Mayıs Darbesinin” anlatıldığı sinemada tekrar devleşmişti.
SIFIRDAN BAŞLAYIP AİLE OLMAK
Mutluluğun formülü çok açık; bir sen, bir ben, bir de bebek diyen direktör,”Bebek her vakit memnunluk mu?” diye düşündüren bir tali yola da sapıyor vakit zaman. Hirokazu Kore-eda’nın aile kavramına bakışı hem hüzünlü hem birleştirici. Ebeveyn ve çocuk bağlarının, toplumun en küçük ünitesi olan aileyi bir çatı olarak tuttuğunu her sinemasına nakşediyor ancak tenkit oklarını da yolluyor bir yandan.
İnsanların anonim bir formda çocuklarını terk ettikleri bir tesiste çalışmakta olan genç Dongsu ile maddi manada önemli bir darboğazın içindeki Sanghyeon, yağmurlu bir günde terk edilmiş bir bebek bulurlar. Bebeğin tulumuna iliştirilen ”Seni almak için geri geleceğim” notunu bulurlar. İsminin Woosung olduğunu anladıkları bebeğin annesi, yeni reşit olmuş So-young isminde genç bir bayandır. Bebeğin kapıya bırakıldığı sırada, genç bir bayan dedektif olan Lee ve yardımcısının da iz üstünde olduğunu görüyoruz. Bebek kutusunu servisin önüne koyan sistem ya da bireylerin, bireylerin bebeklerini terk etmelerine teşvik ettiğini düşündüren bir cümle kuruyor Lee ”Buraya bırakacaksanız doğurmayın!” Bu durum, bir toplumun acısını ve yaralı tarafını gösterirken, buradan bir çıkışla tekrar ” Shoplifters (Arakçılar)’ da olduğu üzere düzgün aile yapısının değerini işaret ediyor Kore-eda.
So-yung bebeğini hakikaten geri dönmek üzere bırakmıştır. Halbuki Dongsu ve Sanghyeon geri dönen anne ve ebeveyne hiç rastlamadıkları için bebeği uygun bir aileye satarak, bu para üzerinden kendi krizlerini aşmaya karar vermişlerdir çoktan. Soyung’un geri dönüşü ile bu planı yine yapılandırıp, alıcı aile buluşmak üzere yola çıkarlar. Bir karavanın içinde, bebekle birlikte çıktıkları 4 kişilik seyahate, kimsesiz bir erkek çocuk olan 7 yaşındaki Hae-jin’i bir mühlet sonra dahil ediyorlar. Bebek için görüştükleri ailelerden uygun fiyat alamayıp onu satmaktan vazgeçerken, aslında bir bebeği kaşından ve manzarasından ibaret sayıp beğenmeyen zenginlerin varlıklarından duydukları rahatsızlık bu vazgeçişlerin alt yapısını oluşturur. İz üstündeki dedektif Lee’ nin işini zorlaştıran ve onları kabahat üstünde yakalamaktan alıkoyan bir garip durum oluşurken; aracın içindeki duygusal paylaşımlar, karakterlerin ortasındaki duygusal konuşmalar sinemanın katmanları olarak açılıyor.
Zengin bir adamın tecavüzünden peydahlanan Woosung; bebeğin babasını öldüren So-yung; aslında geri gelmeyen bir annenin bıraktığı bir yetim olan Dongsu; aile kavramının ne olduğunu hiç bilemeyip onlara tutunan Hae-jin ve onları bu ümitsizlik deryasında bir ortaya getirip yola koyulan Sanghyeon farkına varamadan aile olmuşlardır. Dongsu’ nun babalık güdülerini kaşıyan olaylar onları aslında öteki bir yola sokmuştur. Pekala bu kaostan çıkış var mıdır? emekle ve sıfırdan örerek, eklektik bir aileyi gerçeğe çevirmek mümkün olacak mıdır? yoksa her şey için çok mu geçtir?
Filmi izlerken vakit zaman hüzün ve gülümseme ortasında yaşadığı gelgit, aile kavramının altını daha uygun çizmeme sebep oldu. Bir sinema başyapıtı değil tahminen, ancak harika bir sinema diyebilirim. Bu haftanın en düzgünü olan Broker (Bebek Servisi)’ ı izlemeden geçmeyin.
NOT: Bu satırları yazarken, Güney Kore de Cadılar Bayramı hasebiyle yapılan şovlarla çıkan izdihamda 151 kişinin öldüğünü öğrendim. Güney Kore halkının başı sağolsun.
Özlem Kalkan