Uzun yıllar evvel Bakırköy’de küçük bir stüdyoda birinci dövmemi yaptırırken fonda Janis Joplin çaldığını hiç sanmıyorum lakin ben olayları kendi şeklimde hatırlamayı sevdiğimden, bu sahneyi de başımda yeni baştan kurgulamayı tercih ediyorum:
On dokuz yaşındayım, bileğime Janis’in dövmesinden yaptırıyorum ve stüdyoda bangır bangır ‘Me and Bobby McGee’ çalıyor. Kendimi gerçek bir hobo üzere hissediyorum. Yola çıkmaya, otostopla dünyayı dolaşmaya hazırım. Canım acıyor fakat coşkuyla müziğin kelamlarına eşlik etmekten de geri kalmıyorum. Doğal, Janis’in gelmiş geçmiş en âlâ müzikçi olduğunu düşünüyorum.
Şimdi, ortadan neredeyse yirmi beş yıl geçtikten sonra, yakın vakitte çok değerli müzisyen ve aktör Kris Kristofferson’ı kaybetmemizin derin hüznüyle, yine ziyaret ediyorum bu tuhaf anıyı ve bu harikulâde şarkıyı. Geçmişin seyahat ve özgürlük hayallerine merhaba diyorum bir defa daha.
Şarkının hikayesi de çok tatlı aslında. Kris Kristofferson onu hiç tanışmadığı genç bir stüdyo sekreteri hanımefendi için yazıyor. Hanımefendinin ismini (Barbara “Bobbie” McKee) yanlış anladığı için de müziğin ismi ‘Me and Bobby McGee’ olarak kalıyor. Alışılmış, bu, sekreter hanımın onu radyoda her duyuşunda sevinçten çıldırmasına mani olamıyor.
Bütün güzel yol müzikleri üzere bu müzik da iki sevgilinin çılgın maceralarını anlatıyor. Kendini “kot pantolonu kadar solgun hisseden” anlatıcı ve Bobby kamyonların, tırların ardında otostopla Amerika’nın güneyini dolaşıyor, cıvıl cıvıl New Orleans’ı ve ışıl ışıl Kaliforniya’yı ziyaret ediyorlar.
Kırmızı bandanalı anlatıcı, hoşlar hoşu Bobby’ye çok üzücü tutulmuş durumda. Yağmur yağarken Bobby gitarını eline alıp blues söylemeye başladığında dünya daha yeterli bir yer oluyor onun için. Ve tahminen de hepimiz için… Zira yağmurda blues dinlemek bütün yaraları sarmaya kâfi, o denli değil mi?
‘BLUES SÖYLERKEN DÜZGÜN HİSSETMEK KOLAYDI’
Hatırlıyorum da, bu şarkıyı çok dinlediğim ilkgençlik yıllarımda ben de yolların meskenim olmasını istiyordum. Yolların meskenim olmasını ve nedense, kendimi kot pantolonum kadar solgun hissetmeyi. “Bobby blues söylerken güzel hissetmek kolaydı,” diyordu müzik. “Ve âlâ hissetmek benim ve Bobby McGee için kafiydi.” İşte, bunun hayalini kuruyordum ben de.
Yola çıkmıştım aslında. Lakin yalnızca bir kezcik. Ben on yedi yaşındayken Radiohead Selanik’e konser vermeye geldiğinde trene atlayıp gitmiştim oraya. Hayatımın en manalı olaylarından biriydi o vakit için. Sihir üzere bir şeydi galiba.
Sonrasında yol arkadaşım Yakup ve ben bütün ülkeyi bir uçtan bir uca otostopla dolaşmıştık. Tırların gerisinde uyurken çok huzurlu ve inançta hissetmiştim kendimi. Lakin bu kadarı bana yetmemişti.
KRIS KRISTOFFERSON’IN ÖZGÜRLÜK TANIMI
“Özgürlük, insanın kaybedecek hiçbir şeyinin kalmamasıdır,” diyordu Janis ve ben ne yaparsam yapayım, bir türlü kendimi özgür hissedemiyordum güya. Artık bile, ortadan bu kadar yıl geçtikten sonra, hiç sahiden özgür oldum mu, bilmiyorum.
Öte yandan, Kris Kristofferson’ın özgürlük tarifi artık benim için geçerli olmayabilir. Ben artık özgürlüğün insanın kendisi olabilmesiyle ilgili olabileceğini düşünüyorum sanırım. Macera ve heyecan duygusu üzerinden değil, kendi vücudunda rahat olabilmesi üzerinden tanımlıyorum onu. Tırlarda uyumakla değil, içsel seyahatler aracılığıyla bulunabilecek bir şey olarak.
Yine de o hissi çok özlüyorum. Yunanistan’ın küçük köylerinde konuk edilen hippi çocuklar olmayı… Ve alışılmış, yol arkadaşımla bağıra çağıra söylediğimiz müzikleri. ‘Me and Bobby McGee’yi ve bütün öbür sihirli müzikleri.
Kris Kristofferson artık Janis’e kavuşmuş mudur, bilmiyorum. Ancak onun Bobby hakkında müzik söylerken hayatı boyunca Janis’i düşündüğünü çok âlâ biliyorum. Janis Joplin 1970 sonbaharında, vefatından yalnızca birkaç gün evvel stüdyoda bu şarkıyı kaydederken Kristofferson çok uzaklardaydı. Hatta onun şarkıyı söylediğinden haberi bile olmamıştı.
Sonraları memlekete dönüp de Janis’in kaydını dinlediğinde gözyaşlarına boğuldu ve söylediğine nazaran, bu şarkıyı ne vakit söylese, Janis’i düşünerek acı çekti. Tıpkı müzikteki anlatıcının, onu yolun ortasında terk eden Bobby’yi düşünürken acı çekmesi üzere.
Evet, sekreter Barbara değil lakin müzikteki Bobby, bir hobo olmaktan yorulup da kendine bir yuva kurmaya karar vererek anlatıcıyı terk ettiğinde, bütün yarınları geçmişin tek bir günüyle değiştirmek istemişti bizimki. ‘Me and Bobby McGee’ bir yol müziğiydi, elbette. Lakin bu, geçmişe yapılan bir seyahatin müziğiydi aslında. Geçmişe duyulan hasretin.
Bense yirmi beş yıl sonra, yeniden bir sonbahar günü, bileğimdeki dövmeye bakıyorum artık. Janis’in dövmesinin etrafı yıllar içinde apayrı motiflerle dolmuş, dövmem farklı bir hale bürünmüş. Ancak yepyenisi yeniden de oralarda bir yerlerde ve daima benimle. Tıpkı geçmişin daima benimle olacağı üzere; ben istesem de istemesem de.
Sonuç olarak, bir hobo olmadım. Bir vakitler otostopla Yunanistan’ı dolaşmış bir muharrir oldum yalnızca. Düşünüyorum da, kot pantolonum kadar solgun da olmadım hiç lakin bu da düzgün bir şey herhalde. Yani, gereğince iyi… Ve bu, benim ve Bobby McGee için kâfi.