Son elli yıl içinde evvelden tedavisi mümkün olmayan pek çok hastalık için çok sayıda ilaç kullanılmaya başlandı. Lakin sigara, alkol, gerilim üzere faktörlerin yanı sıra yanlış teşhis ve tüketici bilinçsizsizliğinin de ilaç kullanımını artırdığını belirten Dr. Öğr. Üyesi Sultan Mehtap Büyüker, gereksiz ilaç tüketiminin engellenmesi için kurumlar tarafından ‘Akılcı İlaç Kullanımı’ üzere tedbirler alındığını tabir etti. Büyüker, reçetelerin okunamaması ve anlaşılamamasının ilaç kullanımında hastalara ziyan verdiğini vurgulayarak sıhhat okuryazarlığının ehemmiyetine dikkat çekti.
İSTANBUL (İGFA) – Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Eczane Hizmetleri Program Lideri Dr. Öğr. Üyesi Sultan Mehtap Büyüker; ilaç tüketimini artıran faktörler, akılcı ilaç kullanımının kıymeti ve eczane hizmetleri hakkında değerlendirmelerini paylaştı.
İçinde yaşadığımız yüzyılda ilaç kullanımının sıhhat hizmetleri sunumunun vazgeçilmez bir modülü haline geldiğini vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Sultan Mehtap Büyüker, “Tıbbi tedavi metotlarındaki gelişmeler ve ilaç ihtilali sayesinde geniş halk kitlelerinin sıhhat hizmetlerinden yararlanması, ilaçlara olan talebi ve münasebetiyle ilaç tüketimini de süratle artırdı. Ayrıyeten etraf kirliliği, sigara, alkol, sıhhate ziyanlı besin unsuru tüketiminin artması ve gerilim üzere birçok olumsuz faktör yeni hastalıkların ortaya çıkmasını kolaylaştırırken bu durum da tüketim artışını tetikledi. İlaç tüketimini artıran öteki değerli bir faktörün ise ilaçların gereksiz kullanımı olduğunu söyleyebiliriz. Bunun sebepleri ortasında yanlış teşhis, çok uluslu ilaç şirketlerinin pazarlama stratejileri, reklam, reçetesiz ilaç kullanımı, tüketicinin bilinçsizliği, etik olmayan bağlar ve ilaçların hastalar tarafından bitinceye kadar kullanılmaması üzere faktörler yer alıyor.” dedi.
Akılcı ilaç kullanımı yaygınlaştırılmaya çalışılıyor
İlaç harcamalarındaki artışın kurumları çeşitli tedbirler almaya yönlendirdiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Sultan Mehtap Büyüker, “Bu tedbirler ortasında gereksiz ilaç tüketiminin engellenmesi, tedavi dozlarının mühletinin kısaltılması, kıymetli ve uzun müddet kullanılan ilaçların kurum eczanelerinden verilmesi, katkı hisselerinin arttırılması, fiyat ayarlamaları, referans ilaç uygulaması, jenerik ilaç kullanımı ve akılcı ilaç kullanımı (AİK) üzere uygulamalar yer alıyor. Bu uygulamalardan en değerlisi ise akılcı ilaç kullanımının yaygınlaştırılmasıdır.” tabirlerini kullandı.
Son elli yıl içinde ilaç kullanımı arttı
Dr. Öğr. Üyesi Sultan Mehtap Büyüker, son elli yıl içinde evvelce tedavisi mümkün olmayan pek çok hastalık için çok sayıda ilaç kullanılmaya başlandığını söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti: “Bu ilaçların daha tesirli ve inançlı olan yeni cinslerinin daima olarak geliştirilmesi, hastalığın ve hastanın durumuna nazaran ilacın akılcı ve hakikat bir halde seçiminin gereğini ve kıymetini gündeme getiriyor. Akılcı ilaç kullanımı, bir hastalığın önlenmesi, denetim altına alınması yahut tedavi edilmesi için yanlışsız ilacın gereken vakitte, gerektiği ölçüde ve uygun fiyatla kullanılmasıdır. Akılcı ilaç kullanımı ucuz ya da indirimli ilaç kullanımı manasına gelmez. Akılcı ilaç kullanımı süreci, hastanın sorununun dikkatlice tanımlanması, tedavi emellerinin belirlenmesi ve değişik seçenekler içinden aktifliği kanıtlanmış ve muteber bir tedavinin seçilmesi, sonra da uygun bir reçete yazıp hastaya açık bilgiler ve talimatlar verilerek tedaviye başlanması, tedavinin sonuçlarının izlenmesi ve değerlendirilmesini kapsayan bir yaklaşımı gerektiriyor. Akılcı olmayan ilaç kullanımı denildiğinde ise endikasyon yokken ilaç kullanımı, yanlış ilaç ve tedavi seçimi, tesiri kuşkulu ilaçların kullanımı, ulaşılabilir, inançlı ve tesirli ilaç sağlanmasında yetersizlik, gerçek ilacı yanlış doz, müddet ve formda kullanma yaklaşımlarından bahsedilebilir.”
Reçeteleri anlayamamak hastalara ziyan veriyor
İlaç kullanımında hastalara ziyan veren bir başka nedenin ise reçetelerin okunabilme ve anlaşılma sorunu olduğunu tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Sultan Mehtap Büyüker, “İlaç kullanıcıları, doktorun reçete ettiği ilaçları akılcı ilaç kullanımında temel yaklaşımları yerine getirdiği oranda yararını görecektir. İlaç kullanıcılarının ilacın koruma edilmesinden teminine kadar birçok ögesi bilmeleri gerekiyor. Bu unsuların bilinmesi sıhhat okuryazarlığının kıymetli bir kısmını oluşturuyor. Sıhhat okuryazarlığı, kaliteli, tesirli ve inançlı bir sıhhat hizmeti sunulmasında bireylerin rahatsızlıklarını gerçek tabir edebilmelerini, sıhhat çalışanları ile tesirli irtibat kurabilmelerini, tıbbı teklif ve tedavi yönergelerini anlayıp uygulayabilmelerini geliştirip destekliyor. Akılcı ilaç kullanımı ile sıhhat okuryazarlığı, sıhhatin geliştirilmesine elbet tesiri olan ve ortalarında organik bağ ile bir birini tamamlayan iki kıymetli ögedir. İlaç lakin gerçek kullanıldığı sürece tesirlidir. İlaç kullanıcılarının hakikat ilacı, gerçek vakitte, yanlışsız ölçüde, gerçek formda kullanmaları ve koruma edebilmeleri için sıhhat okuryazarlığına sahip olmaları gerekiyor.” diye konuştu.
Eczacının nezareti ve kontrolünde çalışıyorlar
Eczane Teknik Hizmetleri Elemanının eczacının nezareti, kontrol ve sorumluluğunda olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Sultan Mehtap Büyüker, “Eczane Teknik Hizmetleri Elemanı, hasta ve danışanların muhtaçlıklarının yahut reçetesinin karşılanması, ilaç tedariğine ait uygulamalar, hasta kayıt süreçleri, stok denetimi ve depolama, fatura süreçleri ile eczanenin işleyiş ve tertibine yönelik süreçleri, ilgili mevzuat ve tanımlanmış vazife talimatlarına uygun olarak yapma ve bu faaliyetleri yürüten grupları yönetme bilgi ve maharetine sahip nitelikli kişidir.” dedi.