Independent gazetesinin haberine nazaran, arkeologlar 3 bin 200 yıl evvel bir taş yazıta kazınan hiyelogrif yazıları çözmeyi başardı. Yazıt Bronz Çağı’ndan kalan en eski örnekleri içeriyor.
Kireçtaşına işlenmiş yazıların birinci çevirilerinde, Bronz Çağı’nın güçlü ve ileri medeniyetleri hakkında bilgiler yer alıyor.
10 metre uzunluğundaki taş levhaya, antik Luvi dilinde yazılan yazılara nazaran, Batı Anadolu’daki krallıkların birleşik donanmaları Doğu Akdeniz’de kıyı kentlerine baskın düzenledi.
Tarihçilere nazaran, yazıtta kelamı edilen “gemicilik konfederasyonuna ilişkin yağmacı güçler” yeni doğan Bronz Çağı medeniyetlerinin çökmelerinde rol oynadı.
BBC Türkçe’nin haberine nazaran, araştırmacılar yazıtın, Mira hükümdarı Kupanta-Kurunta’nın buyruğuyla Milattan Evvel 1190 yılında hazırlandığına inanıyor.
Metinde, Mira krallığının yanı sıra, öteki Anadolu medeniyetlerinin antik Mısır‘ı ve Doğu Akdeniz‘deki öteki bölgeleri Bronz Çağı‘nın bitişinden evvel işgal ettiği belirtiliyor.
Arkeologlar Millattan Evvel 1200 civarında büyük medeniyetlerin ani ve denetim edilemez çöküşünün ardında deniz hücumları olduğunu bir müddettir düşünüyordu. Lakin bu taarruzları düzenleyenlerin kimliği ve kökeni bilinmiyordu. Bunlara “Truvalı Deniz Halkı” ismini veren arkeologlar bu gizemi yüzyıllar boyunca çözememişti.
NASIL BULUNDU?
Yeni bulgulara İsviçre ve Hollandalı arkeologlardan oluşan bir grup ulaştı. Yazıları ise dünyada antik Luvi lisanını okuyabilen 20 bireyden biri olan Dr. Fred Woudhuizen çevirdi.
35 cm yüksekliğinde taş levha Afyonkarahisar’a bağlı Beyköy köyünde 1878 yılında bulunmuştu.
Fransız arkeolog George Perrot yazıları bir kağıda kopyaladıktan sonra köylüler yazıtı bir caminin temelinde inşaat materyali olarak kullanmıştı.
Yazıtın kopyası İngiliz tarihçisi James Melaart’ın konutunda 2012 yılında bulundu. Mellaart ölünce oğlu yazıtın örneğini Luvi Çalışmaları vakfında Dr. Eberhard Zangger‘e yolladı.
Hollandalı lisan bilimci ve Luvi lisanı uzmanı Zangger, yazıtın “Anadolu’da yaşayan Luvilerin ‘Deniz İnsanları’ olarak isimlendirilen kümelerin baskınlarına takviye verdiğini ve Doğu Akdeniz’de Bronz Çağı’nın böylelikle sonlandığını” anlattığını söyledi.
Vakıf “Akdeniz arkeolojisinin en büyük gizemlerinden biri böylelikle çözülmüş oldu” dedi.
Yazıtın çevirisi ve araştırmacıların bulguları Aralık ayında bilimsel arkeoloji mecmuasında ve bir kitapta yayımlanacak.